“Thổi lửa” để đoàn viên tích cực tham gia nghiên cứu khoa học
Nhằm tạo môi trường để đoàn viên thanh niên (ĐVTN) phát huy khả năng sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ trong công tác, học tập và lao động sản xuất, mới đây, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Sáng tạo trẻ”. Thực tế, nhiều năm qua, phong trào này đã xuất hiện tại các cơ sở Đoàn thông qua các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, các công trình nghiên cứu khoa học của sinh viên. Nhiều công trình đã ra đời từ phong trào này. Tuy nhiên, để những sáng tạo, sáng kiến đến được với thực tế đời sống lại là chuyện khác…
Sáng kiến gắn liền với thực tế
Vừa bảo vệ xong luận văn tốt nghiệp, Nguyễn Thị Phương Oanh (lớp Công nghệ sinh học tiên tiến khóa 35, Trường Đại học Cần Thơ) tiến hành làm các thí nghiệm để thực hiện đề tài “Phân tích đa dạng di truyền của các dòng vi phân có khả năng cố định đạm” cùng với giáo viên hướng dẫn. Công việc bận rộn, vất vả nhưng Oanh luôn hăng hái. Phương Oanh cho biết: “Em mê nghiên cứu khoa học lắm. Năm trước em thực hiện một đề tài nghiên cứu khoa học đạt Giải thưởng KoVa và giải Ba “Tài năng khoa học trẻ toàn quốc” nên tinh thần rất phấn chấn. Vì vậy, khi giảng viên hướng dẫn đề nghị hỗ trợ đề tài này em đã nhận lời ngay”. Chia sẻ về bí quyết trong thực hiện các công trình nghiên cứu khoa học, Oanh cho rằng nguồn động lực lớn nhất của mình là sự đam mê. Và chính đam mê sẽ thổi bùng trong Oanh ngọn lửa mong muốn đưa các đề tài khoa nghiên cứu phát triển ở tầm cao hơn.
Theo nhiều sinh viên, khó khăn lớn nhất mà các bạn gặp trong nghiên cứu khoa học chính là không có nhiều thời gian để đưa các nghiên cứu ra được thành phẩm.
Năm 2012, khi Oanh cùng bạn bè thực hiện đề tài “Khảo sát tìm dòng vi khuẩn kích thích tăng trưởng cây lúa OM3536” thì Trần Bửu Minh (bạn cùng lớp) chỉ là thành viên của nhóm nghiên cứu. Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ của thầy cô và bạn bè, năm 2013, Bửu Minh đăng ký thực hiện đề tài “Sản xuất phân vi sinh từ chất thải bã bùn bia” cùng với 5 thành viên. Đề tài của Minh vừa báo cáo với Hội đồng Khoa học nhà trường và được đánh giá khá cao về tính thực tiễn. Bửu Minh chia sẻ: “Dù những đề tài của em nghiên cứu chưa được ứng dụng rộng rãi nhưng em tin một ngày nào đó những phát hiện nhỏ bé của em sẽ được quan tâm, nhân rộng”.
Gần một năm qua, sáng kiến “Cải thiện thời gian chờ của khách hàng trong quá trình tiêm ngừa dịch vụ” của Chi đoàn Trung tâm Y tế dự phòng thành phố đã mang lại nhiều kết quả bất ngờ tại đơn vị. Từ con số 30% khách hàng không hài lòng khi đến tiêm ngừa dịch vụ tại đây (qua khảo sát ban đầu) đến nay con số này chỉ còn khoảng 9,87%. Anh Hà Minh Hùng, Bí thư Chi đoàn Trung tâm Y tế Dự phòng thành phố, cho biết: “Nhiều người dân đã phàn nàn vì đợi quá lâu trong quá trình thực hiện dịch vụ. Từ thực tế trên, chúng tôi khảo sát và tìm ra nguyên nhân chính nằm ở khâu thu ngân và chỉ định. Vì vậy, Chi đoàn đã xin ý kiến Ban Giám đốc trung tâm thực hiện sáng kiến này”. Để thực hiện có hiệu quả, Ban Chấp hành (BCH) Chi đoàn đã vận động 8/15 đoàn viên Chi đoàn tham gia trong việc giảm bớt thời gian thực hiện các thủ tục, thay đổi phong cách phục vụ… BCH Chi đoàn cũng đề xuất với Ban Giám đốc đầu tư phần mềm chọn phiếu khám bệnh tự động, quản lý vắc-xin và mua sắm đồ chơi phục vụ thiếu nhi đến tiêm ngừa tại trung tâm. Anh Hà Minh Hùng phấn khởi nói: “Chúng tôi chỉ đặt mục tiêu giảm từ 30% xuống 10% nhưng giờ thì đạt mức thấp hơn. Thời gian tới, BCH Chi đoàn sẽ tiếp tục có những sáng kiến nhằm đưa tỷ lệ khách hàng không hài lòng về cung cách phục vụ về mức thấp nhất so với điều kiện của trung tâm”.
Tổ chức Đoàn cần là cầu nối
Dù được nhà trường, thầy cô hướng dẫn tận tình nhưng quá trình nghiên cứu khoa học của các sinh viên hiện nay gặp không ít khó khăn. Bởi nhiều bạn trong suốt quá trình học chỉ đủ thời gian thực hiện được một giai đoạn chứ chưa đưa được nghiên cứu ra thành phẩm. Nhiều đề tài có tính ứng dụng cao nhưng một số trường không đủ trang thiết bị để nghiên cứu cũng khiến các sinh viên thấy rất khó thực hiện ý tưởng của mình. Phương Oanh chia sẻ về đề tài dang dở của mình: “Em hy vọng những bạn khóa sau sẽ tiếp tục nghiên cứu về nó. Do thời gian gấp nhưng khối lượng công việc vào năm cuối quá lớn nên em và nhiều bạn không thể đưa nghiên cứu ra thành phẩm như mong muốn”.
Theo anh Nguyễn Thanh Duy, Phó Bí thư Đoàn trường, Chủ tịch Hội Sinh viên Trường Đại học Cần Thơ: hằng năm, Đoàn trường đều tổ chức 1 buổi hội thảo về nghiên cứu khoa học. Tại hội thảo đó, các báo viên hướng dẫn lại quy trình nghiên cứu nhằm giúp sinh viên nắm rõ các bước tham gia nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên vẫn có nhiều sinh viên còn lúng túng trong thanh quyết toán kinh phí thực hiện đề tài, đề tài thường tập trung ở một vài lĩnh vực… Anh Nguyễn Bình Phước, Bí thư Quận đoàn Ninh Kiều, cho biết: ĐVTN khối quản lý Nhà nước, trường học năm nào cũng thực hiện hàng chục đề tài sáng kiến, góp phần quan trọng trong cải cách hành chính, nâng cao chất lượng giáo dục. “Mặc dù vậy, do khối lượng công việc chuyên môn ở các cơ quan, đơn vị nhiều đã khiến ĐVTN chưa thể toàn tâm toàn ý vào các nghiên cứu. Vì vậy, nhiều sáng kiến chưa đến nơi đến chốn hoặc không thể đưa vào thực tế công việc. Bên cạnh đó, Quận đoàn cũng chưa có nguồn quỹ khen thưởng kịp thời cho những tập thể, cá nhân tiêu biểu”.
Qua thực tế tại Chi đoàn của mình, anh Hà Minh Hùng, Bí thư Chi đoàn Trung tâm Y tế dự phòng, thì cho rằng: ĐVTN tại các cơ sở Đoàn hiện nay có đủ khả năng để thực hiện các sáng kiến kinh nghiệm, nghiên cứu khoa học phục vụ công việc. Thế nhưng nhiều ĐVTN chưa phát huy hết khả năng vì các bạn còn rụt rè, không dám thể hiện bản thân nên chưa dám đề xuất ý tưởng với lãnh đạo. Mặc dù vậy, khi có người dẫn dắt, định hướng thì hầu hết các sáng kiến đều có kết quả tốt, áp dụng được vào thực tiễn. Anh Hà Minh Hùng nói: “Theo tôi, mấu chốt của phong trào “Sáng tạo trẻ” ngoài sự quan tâm của lãnh đạo cơ quan, đơn vị, thì tổ chức Đoàn cần khơi dậy tiềm năng của các đoàn viên. Nếu hội đủ các điều kiện thì chắc rằng sẽ có nhiều công trình góp phần phát triển đời sống xã hội”.
Cùng ý kiến của anh Hùng, anh Ngô Thành Kha, Bí thư Đoàn Khối Cơ quan Dân Chính Đảng thành phố, cho biết: Thời gian qua, Đoàn Khối đã hướng dẫn các nội dung cho cơ sở Đoàn tự định hướng phong trào dựa trên thực tế của đơn vị. Mặc dù hằng năm các cơ sở Đoàn có hàng chục sáng kiến nhưng Đoàn Khối vẫn chưa thể nắm tường tận các sáng kiến này ra sao, hiệu quả thế nào. Anh Kha chia sẻ: “Một phần nguyên nhân là do thiếu người, nguyên nhân khác chính là các cơ sở Đoàn chưa phối hợp chặt chẽ với Ban Thường vụ Đoàn Khối trong việc quản lý, thống kê các công trình. Thời gian tới, Đoàn Khối sẽ tập trung vào lĩnh vực cải cách hành chính. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ rà soát lại các công trình sáng kiến, nghiên cứu hiệu quả để hỗ trợ, khen thưởng cũng như xúc tiến xây dựng quỹ hỗ trợ để các sáng kiến tốt được áp dụng vào thực tế”.
KHANG MINH/Cantho Online