Xét nghiệm CRISPR dễ dàng phát hiện virus Zika và kháng thể kháng thuốc
Hệ thống CRISPR tạo nên một cuộc cách mạng trong chỉnh sửa gen và cũng có thể được sử dụng trong các xét nghiệm mầm bệnh nhanh và rẻ.
Một công cụ dựa trên CRISPR cho thấy đâ nhận diện được virus Zika trong máu, nước tiểu và nước bọt. Đó là SHERLOCK (Specific High Sensitivity Enzymatic Reporter Unlocking), được phát triển bởi các nhà nghiên cứu thuộc Viện mở Cambridge, Massachusetts.
CRISPR được phát hiện trong E. Coli, dùng trong việc nhận dạng vật liệu di truyền của virus và tiêu diệt nó.
Cho đến nay, các nhà nghiên cứu phần lớn khai thác CRISPR như một công cụ chỉnh sửa gen, nhưng nó cũng chứng minh sự hữu ích trong xét nghiệm y khoa. Thành viên Omar Abudayyeh của nhóm cho biết: “Một khi chúng ta biết được enzym hoạt động như thế nào, chúng ta sẽ thấy được nó có các ứng dụng vô hạn trong chẩn đoán”.
Công cụ SHERLOCK hoạt động bằng cách tạo ra RNA sao chép từ DNA. Rồi sử dụng CRISPR để tìm kiếm các chuỗi gen đặc biệt. Khi tìm thấy, một enzym phát ra huỳnh quang, báo tín hiệu việc phát hiện được mục tiêu mong muốn.
Xét nghiệm ung thư
Cũng như virus Zika, nhóm nghiên cứu cũng sử dụng SHERLOCK để phát hiện các gen kháng thuốc trong vi khuẩn Klebsiella pneumoniae và biến thể gen có liên quan đến sức khỏe trong nước bọt người. Các nhà nghiên cứu sử dụng hệ thống để phát hiện ung thư – bằng cách gây đột biến các mẫu vật liệu di truyền để bắt chước những gì tìm thấy được trong máu – sử dụng như một công cụ để nghiên cứu ung thư.
Nhóm nghiên cứu cho biết hệ thống này có nhiều ưu điểm hơn so với các xét nghiệm khác: nó có khả năng phát hiện đơn phân tử của vật liệu di truyền trong các mẫu hỗn hợp và có thể phân biệt chuỗi gen chỉ khác một ký tự. Ngoài ra, việc xét nghiệm được thực hiện nhanh và rẻ, chỉ khoảng 1 giờ và chỉ khoảng 0,61$.
Jonathan Gootenberg, một thành viên khác trong nhóm cho biết: “Khi đại dịch tiếp theo hoặc các mối đe dọa virus xuất hiện, Zika hoặc Ebola tiếp theo, chúng tôi nghĩ sẽ có nhiều công dụng tốt hơn trong việc sử dụng công cụ này để giám sát khi dịch bùng phát”./.
Trần Ngân (dịch từ newscientist.com)