Nhà sàn Bác Hồ: Bài học về sự giản dị, tiết kiệm

Sau chuyến đi thăm hợp tác xã nông nghiệp đầu tiên của tỉnh Thái Nguyên, trên đường về Bác trầm ngâm suy nghĩ… Bác muốn làm một căn nhà sàn ở bên kia ao để ở và làm việc cho thoáng. Theo ý Bác, mùa hè năm 1958, mọi người trong đội phục vụ bắt tay thi công ngôi nhà này. Công việc thiết kế, tính toán cụ thể được giao cho kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh.

Trước lúc bắt tay vào việc, Bác căn dặn kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh rất cụ thể, tỷ mỷ. Bác nói: Ngôi nhà sàn này cũng làm giống như những ngôi nhà sàn Bác đã ở chiến khu Việt Bắc. Tầng trên có hai phòng nhỏ, xung quanh cần có hành lang để tiện đi lại. Tận dụng vách ngăn hai phòng làm giá sách nhỏ vừa tiết kiệm vừa tiện sử dụng. Bác dặn đi, dặn lại: Nhà làm bằng gỗ bình thường, loại gỗ làm tà vẹt đường sắt và trường học. Bên dưới xây bệ xi măng thấp, trên có lát ván tạo thành những hàng ghế băng dài cho các cháu thiếu niên vào chơi, thăm Bác có đủ chỗ ngồi.

Sau khi được Bác tham gia góp ý, bản vẽ thiết kế đã nhanh chóng hoàn thành và tổ chức thi công. Sợ việc làm nhà gây ồn ào, bụi bặm ảnh hưởng tới sức khoẻ và công việc của Bác, nên êkíp thực hiện chọn đúng đợt Bác đi công tác mới tổ chức khởi công. Đội thi công gồm ba mươi cán bộ, chiến sĩ công binh khẩn trương được triệu tập. Ai nấy đều thấy rõ vinh dự, tự hào được làm nhà cho Bác Hồ. Mọi người cố gắng hết sức, sao cho nhà Bác vừa đẹp, vừa chắc chắn và phải xong trước ngày Bác đi công tác về. Một đợt thi đua rất tự giác, không cần tổ chức phát động.
Chỉ trong thời gian ngắn ngôi nhà sàn của Bác Hồ đã hoàn thành. Ngôi nhà được thiết kế hai tầng theo kiểu nhà sàn của đồng bào dân tộc dài 10,5 m, rộng 6,2 m. Tầng trên có hai phòng, một phòng Bác dùng làm việc, còn một phòng để nghỉ. Tầng dưới là nơi Bác dùng để làm việc vào mùa hè, họp Bộ Chính trị, nơi tiếp khách thân mật…. Hôm Bác đi công tác về ngôi nhà sàn hai gian thoáng đãng, tầng dưới để thoáng rộng, tầng trên có hai gian, xung quanh là hành lang có mành che đã hoàn thành. Mọi người ai cũng mừng nhưng rất hồi hộp, không biết ngôi nhà có hợp với ý Bác không? Ai cũng mong được nghe ý kiến trực tiếp của Bác. Như đoán được ý nghĩ, Bác tổ chức buổi gặp mặt tất cả êkíp tham gia công việc ngay tại tầng dưới của ngôi nhà sàn vừa mới dựng, có đủ chè nước, bánh kẹo. Khi đó các chiến sĩ gọi vui đây là bữa tiệc “tân gia” mừng nhà mới của Bác.
Không khí của buổi liên hoan bữa ấy đầm ấm vô cùng. Bác giục mọi người ăn kẹo, uống nước. Bác khen:
– Các chú làm như thế là nhanh, tốt, bảo đảm thời gian. Nhưng còn một khuyết điểm, các chú có biết đó là gì không?
Mọi người nhìn nhau lo lắng… Kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh vội đứng dậy đáp:
– Thưa Bác, so với ý Bác dặn thì có tốn kém hơn đôi chút ạ !
– Chú nói đúng. Nước ta còn chưa giàu, dân ta còn khổ, chưa đủ nhà ở, Bác ở thế này là quá tốt rồi, các chú không phải lo cho Bác.
Bài học về sự giản dị, tiết kiệm của Bác hôm ấy làm cho mọi người ai cũng xúc động…
Ngày 18-5-1958, một ngày trước sinh nhật, Bác đã dọn về ở và làm việc tại ngôi nhà sàn. Nhà sàn Bác Hồ đã trở thành món quà sinh nhật vô giá, ý nghĩa thật giản dị, nhưng lớn lao. Ngôi nhà sàn là nơi Bác kính yêu của chúng ta sống và làm việc lâu nhất trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Người.
Nhà sàn Bác Hồ không chỉ mang đậm dấu ấn lịch sử mà còn là một công trình kiến trúc thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Hiện nay, Nhà sàn Bác Hồ là một di tích đặc biệt, quan trọng trong quần thể di tích Phủ Chủ tịch. Từ khi Bác qua đời, nơi đây đã đón tiếp hàng chục triệu lượt khách trong và ngoài nước tới tham quan, trong số đó có nhiều đoàn khách cấp cao, là nguyên thủ quốc gia của hàng trăm nước và các tổ chức quốc tế.

Trích những mẩu chuyện về tấm gương đạo đức HCM
(Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia)